Rząd pracuje nad ustawą o odwróconym kredycie hipotecznym. Na podstawie umowy odwróconego kredytu hipotecznego bank będzie wypłacał właścicielowi mieszkania określoną w umowie kwotę przez czas określony lub jednorazowo.

Kredytobiorca do chwili swojej śmierci pozostanie właścicielem mieszkania i będzie mógł w nim mieszkać do swojej śmierci, a jeśli jego spadkobiercy nie spłacą kredytu, bank przejmie mieszkanie na własność.

Założenia do ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym, przygotowane i przyjęte przez rząd  wprowadzą mechanizmy umożliwiające bankom, instytucjom kredytowym, oddziałom banków zagranicznych oraz instytucjom kredytowym prowadzącym działalność transgraniczną oferowanie odwróconych kredytów hipotecznych oraz skuteczne dochodzenie roszczeń. Nie będzie określany limit wieku osób pragnących podpisać z bankiem taką umowę.

Instytucjami uprawnionymi do zawierania umów będą instytucje określone w Prawie bankowym, a więc podlegające nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego lub analogicznym organom nadzorczym w innych  państwach członkowskich Unii Europejskiej. Kredyt będzie zawierany w walucie polskiej.

Umowa odwróconego kredytu hipotecznego jest szczególnym rodzajem kredytu, którego podstawą zabezpieczenia jest hipoteka ustanowiona na nieruchomości lub określonym prawie do nieruchomości. Oznacza to, że bank lub inna określona instytucja kredytująca może zawrzeć umowę kredytu odwróconego z osobą fizyczną, która posiada:

• prawo własności nieruchomości,
• prawo własności ułamkowej części nieruchomości,
• prawo użytkowania wieczystego gruntu,
• spółdzielcze prawo własności do lokalu.

Dla banku udzielającego kredytu zabezpieczeniem spłaty będzie hipoteka na nieruchomości lub określonym prawie do tej nieruchomości.

Bank, zawierając umowę odwróconego kredytu hipotecznego, zobowiąże się do wypłaty określonej w umowie kwoty przez czas określony lub jednorazowo. Kredytobiorca do chwili swojej śmierci pozostanie właścicielem/wieczystym użytkownikiem nieruchomości lub posiadaczem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu i będzie miał prawo zamieszkiwać w nim do dnia swojej śmierci.

Przed zawarciem umowy bank/instytucja kredytująca dokona oceny stanu i historii zobowiązań kredytobiorcy, oceni także stan prawny nieruchomości. Podstawą do ustalenia kwoty odwróconego kredytu hipotecznego będzie rynkowa wartość nieruchomości. Przed zawarciem umowy rzeczoznawca majątkowy oceni nieruchomość. Ustawa nie będzie przesądzać o tym, która ze stron będzie płacić za wycenę.

Następnym krokiem jest dostarczenie kredytobiorcy na papierze (lub na innym trwałym nośniku bądź drogą elektroniczną) jednolitego arkusza informacyjnego zawierającego niezbędne dane dotyczące odwróconego kredytu hipotecznego. Przekazywane informacje będą musiały być wyczerpujące i istotne. Chodzi o to, aby potencjalny kredytobiorca w pełni świadomie podjął decyzje o podpisaniu umowy odwróconego kredytu hipotecznego i miał pełen zakres informacji o skutkach, jakie wiążą się z jej zawarciem. Arkusz będzie zawierał między innymi:  dane identyfikacyjne banku, opis kredytu, jego koszty oraz informacje o obowiązkach i prawach biorącego kredyt. Informacje przekazane przed podpisaniem umowy nie będą stanowiły wiążącej oferty dla zainteresowanego kredytem.

Umowa odwróconego kredytu hipotecznego będzie musiała być zawarta na piśmie. Powinny w niej znajdować się informacje dotyczące m.in.: rodzaju kredytu, jego całkowitej wysokości, wartości nieruchomości, wskazanie strony, która będzie płacić za wycenę nieruchomości, oprocentowania kredytu, terminów oraz wysokości ustalonych kwot do wypłaty (jednorazowo czy w ratach). Ponadto w umowie będą określone obowiązki kredytobiorcy związane z nieruchomością (ubezpieczenie lokalu, należyta dbałość o nieruchomość, terminowe uiszczanie podatków czy opłat za czynsz). W umowie będą musiały się znaleźć także informacje dotyczące m.in.: prawa do przedterminowej spłaty kredytu i procedury tej spłaty, prawa do odstąpienia od umowy, sposobu i terminu wypowiedzenia umowy zarówno przez kredytobiorcę, jak i przez bank. W projektowanej ustawie znajdą się szczegółowe warunki dotyczące sytuacji odstąpienia od umowy zarówno przez kredytobiorcę, jak i instytucję kredytującą. Istotne jest również to, że kredytobiorcy będą mogli spłacić odwrócony kredyt hipoteczny przed terminem wskazanym w umowie (chodzi o spłatę wypłaconych kwot kredytu wraz z oprocentowaniem, prowizjami i innymi opłatami).

Dla kredytobiorców zawarcie umowy o odwróconym kredycie hipotecznym będzie traktowane jak zaciągnięcie kredytu. Środki uzyskane z tego tytułu nie będą stanowiły przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W ustawie znajdą się również przepisy dotyczące konsekwencji, jakie będzie ponosił kredytobiorca w przypadku niewywiązania się z obowiązków dotyczących utrzymania nieruchomości. Wówczas bank będzie mógł wyznaczyć termin (nie krótszy niż 30 dni) na usunięcie niedociągnięć. Długość terminu ten będzie uzależniona od rodzaju obowiązku, jaki nie został zrealizowany. W przypadku niedopełnienia obowiązków określonych w umowie, instytucja kredytująca będzie mogła zaproponować swoje pełnomocnictwo obejmujące wykonanie zobowiązań dotyczących nieruchomości. Chodzi o zaległości w opłacaniu czynszu, podatku od nieruchomości. Pełnomocnictwo będzie mogło zostać w każdej chwili odwołane. W umowie kredytu znajdą się informacje regulujące sposób rozliczania kosztów pełnomocnictwa.

Jakie prawa będą mieli spadkobiercy?

Roszczenie o zwrot odwróconego kredytu – wraz z odsetkami i innymi kosztami – będzie wymagalne po 12 miesiącach od dnia śmierci kredytobiorcy. Dzięki temu spadkobiercy będą mogli dopełnić formalności spadkowych oraz mieli możliwość spłacić kredyt i zachować prawo do mieszkania. Kredyt będzie można spłacić wcześniej i nie ponosić kosztów naliczanych odsetek.

Bankowi lub innej instytucji, która udzieliła odwróconego kredytu hipotecznego będzie przysługiwało roszczenie o przeniesienie nieruchomości będącej przedmiotem zawartej umowy odwróconego kredytu hipotecznego lub roszczenie o przeniesienie prawa użytkowania wieczystego gruntu bądź spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Roszczenie to będzie wymagalne w momencie, gdy wymagalne stanie się roszczenie o zwrot kredytu. Roszczenie o przeniesienie oprawa własności podlegać ma wpisowi do księgi wieczystej. Wygaśnie ono z chwilą spłaty kredytu lub wygaśnięcia hipoteki.

Spadkobiercy właściciela mieszkania będą mieć prawo spłaty kredytu, w związku z tym bank będzie miał obowiązek powiadomić potencjalnych spadkobierców przez zamieszczenie - dwukrotne – ogłoszenia w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim i na swoich stronach internetowych o takiej możliwości. W ogłoszeniu znajdą się także dane kredytobiorcy wraz informacją o zawarciu przez niego umowy odwróconego kredytu hipotecznego i możliwością spłaty zaciągniętego zobowiązania.

Bank będzie mógł wystąpić do sądu spadku o powołanie kuratora w celu przeniesienia na niego prawa do nieruchomości. Kurator będzie działał w imieniu własnym, ale na rachunek wszystkich spadkobierców. Będzie działał do chwili uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Jeżeli właściciel mieszkania (kredytobiorca) lub jego spadkobiercy nie spłacą kredytu bank przejmie mieszkanie na własność.

Z omawianego projektu założeń do ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym powstaje teraz projekt ustawy, który trafi pod obrady rządu, a następnie do prac w Sejmie.

Posłowie też pracują nad nowymi przepisami

Warto dodać, że w sejmowej Komisji Finansów Publicznych trwają prace nad poselskim projektem ustawy o odwróconym kredytem hipotecznym (druk sejmowy nr 1442). Przewiduje on, że  instytucja kredytująca będzie mogła podpisać umowę odwróconego kredytu hipotecznego z osobą fizyczną, która posiada:

• prawo własności nieruchomości, lub
• prawo własności ułamkowej części nieruchomości, lub
• prawo użytkowania wieczystego gruntu, lub
• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

Odwrócony kredyt hipoteczny będą mogły oferować banki, oddziały banków, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowej oraz instytucje kredytowe prowadzące działalność transgranicznie (w rozumieniu Prawa bankowego).  W myśl projektu po śmierci kredytobiorcy instytucja kredytująca umożliwi spadkobiercom kredytobiorcy dokonanie spłaty odwróconego kredytu hipotecznego wraz z odsetkami i innymi kosztami lub zobowiązanie się do jej spłaty w terminie 12 miesięcy od dnia otwarcia spadku (dzień śmierci kredytobiorcy).

żródło: otodom